Rekabet ve Veri Gizliliği Arasındaki Yakın Bağlar Rekabet Endişelerini Artırıyor
Son yıllarda rekabet ve veri gizliliği arasındaki kesişim noktası giderek daha fazla önem kazanmıştır. Tüketicilerin kişisel verilerinin işlenmesinin bir rekabet sorunu oluşturup oluşturmadığı ve bu iki yaklaşım arasında yetki paylaşımı ve iş birliğinin nasıl sağlanabileceği konusunda küresel çapta sorular ortaya çıkmıştır.
Meta Soruşturmaların Merkezinde
Meta Platforms, Inc. ("Meta") hakkında Türkiye’de yürütülen soruşturma, 5 Aralık 2024 tarihinde şirket tarafından sunulan taahhütlerin kabul edilmesinin ardından sonuçlanmış ve şirkete yaklaşık 335 milyon TL para cezası verilmiştir. Kasım 2024’te Avrupa Komisyonu, Meta’nın kişisel sosyal ağ hizmetleri ve sosyal medya platformlarında çevrimiçi reklam hizmetleri pazarlarındaki hakim durumunu kötüye kullandığı gerekçesiyle şirkete yaklaşık 797 milyon EUR para cezası vermiştir.
Türkiye’deki Son Rekabet Soruşturması
23 Kasım 2023 tarihinde, Rekabet Kurumu (“Kurum”) tarafından Meta’nın Threads ve Instagram uygulamalarını bağlayarak ve kullanıcıların rızasını almaksızın bu iki uygulama arasında veri birleştirme işlemi yaparak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 Sayılı Kanun”) 6. maddesini ihlal ettiği iddiasıyla bir soruşturma başlatılmasına karar verilmişti.
Meta’nın veri birleştirme politikalarının incelenmesi sonucunda, Instagram hesaplarından toplanan verilerin Threads hesaplarına aktarılabildiği ve Threads üzerinden toplanan verilerin Meta ürünlerini sağlamak, kişiselleştirmek, geliştirmek, performansını ölçmek ve analiz etmek ile reklamlar da dahil olmak üzere diğer kurumsal hizmetleri sunmak amacıyla kullanılabileceği tespit edilmiştir. Bu durum üzerine, 8 Şubat 2024 tarihinde Kurum, 4054 Sayılı Kanun’un 9/4 maddesi uyarınca Instagram’dan elde edilen verilerin Threads üzerinden toplanan verilerle birleştirilmesinin nihai bir karar verilene kadar durdurulmasına yönelik geçici tedbir kararı almıştır.
Meta, geçici tedbir kararına yönelik çözüm önerileri sunmuştur. Ancak, Meta’nın geçici tedbire yanıt olarak sunduğu (profil oluşturmadan kullanım imkanı tanıyan) taahhütler, iki uygulama arasındaki veri birleştirmesini önlemek için yetersiz bulunarak kabul edilmemiştir.
Ayrıca, geçici tedbirden kaynaklanan yükümlülüklere uyulmaması nedeniyle Meta’ya yaklaşık 335 milyon TL para cezası verilmiştir. Bunun üzerine Meta, Threads hizmetlerinin 29 Nisan 2024 tarihinden itibaren Türkiye'de resmi olarak durdurulacağını ve kullanıcılar tarafından kullanılmayacağını açıkladı.
Meta, 30 Ekim 2024 tarihinde Kurum’a veri birleştirme ve bağlama davranışına ilişkin endişeleri gidermeye yönelik bir taahhüt sunmuştur. Bu taahhüt kapsamında, Threads Türkiye’de yeniden başlatıldığında hem askıya alınmış hesaplara sahip mevcut kullanıcılar hem de yeni kullanıcılar, Instagram hesabı gerekmeden Threads’i kullanabilecektir. Ayrıca Meta, bu kullanıcılardan elde edilen verilerin, kullanıcıların hesaplarını birleştirmeyi tercih etmedikleri sürece Instagram ile birleştirilmeyeceğini taahhüt etmiştir.
23 Kasım 2024 tarihinde yapılan toplantıda Kurum, Meta tarafından sunulan taahhütlerin, tespit edilen rekabet sorunlarını giderebilecek nitelikte, kısa sürede ve etkili bir şekilde uygulanabilir olduğunu değerlendirerek taahhütleri kabul etmiştir. Bu doğrultuda, devam eden soruşturma sona erdirilmiştir.
Farklı Otoritelerin İş Birliği
Kurum’un bulguları, şu ana kadar Kişisel Verileri Koruma Kurumu nezdinde herhangi bir soruna yol açmamıştır. Dijital ve sosyal medya ile benzer platformların düzenlenmesinde farklı düzenleyici otoriteler arasındaki diyaloğun gelecekte önemli bir rol oynayacağı kesindir. Kişisel verilerin dijital ekonomilerdeki rolü oldukça önemlidir ve bu nedenle rekabet otoritelerinin, veri koruma otoriteleri ile iş birliği yapması gerekmektedir. Meta v Bundeskartellamt davasında olduğu gibi, Avrupa Birliği Adalet Divanı, Avrupa Birliği Adalet Divanı, bir rekabet davasında gizlilik ihlallerinin değerlendirilmesinin yasallığına ilişkin karar verme konusunda önemli bir fırsat elde etmiştir.