6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’da (“RTÜK Kanunu”) yapılan 27.03.2018 tarihli değişiklikler ile RTÜK Kanunu’nun 29/A maddesi eklenmiş olup bu düzenleme uyarınca radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerini sadece internet ortamından sunmak isteyen medya hizmet sağlayıcıların RTÜK’ten yayın lisansı, bu yayınları internet ortamından iletmek isteyen platform işletmecilerinin de RTÜK’ten yayın iletim yetkisi alması zorunluluğu getirilmiştir. Aynı şekilde yurt dışında bulunmasına rağmen Türkiye’ye yönelik yayın yapan medya hizmet sağlayıcılarının veya platform işletmecilerinin de RTÜK’ten yayın lisansı ve yayın iletim yetkisi alması zorunluluğu getirilmiştir.
Radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerinin internet ortamından sunumuna, iletimine, medya hizmet sağlayıcılara yayın lisansı, platform işletmecilerine yayın iletim yetkisi verilmesine ve söz konusu yayınların denetlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek üzere hazırlanan Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) 01.08.2019 tarihli ve 30849 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.
RTÜK Kanunu’nda yapılan değişikliklere ve Yönetmeliğe göre, Türkiye’de internet ortamından yayın yapan medya hizmet sağlayıcılarının RTÜK’ten bu faaliyet için yayın lisansı almaları gerekmektedir. İnternet ortamından yapılacak yayınlar için yayın lisansları, radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetleri sunmak amacıyla Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca kurulmuş olan anonim şirketlere verilmektedir. İnternet ortamından yapılacak yayınlara yönelik yayın lisansları 10 yıl süreyle geçerli olacaktır. Bu nedenle Türkiye’de internet ortamından yayın gerçekleştiren medya hizmet sağlayıcılarının, Türkiye’de yayın yapabilmesi için yayın lisansı almaları ve Türkiye’de fiziksel mevcudiyetleri bulunması gerekmektedir.
Yönetmelik uyarınca İnternet ortamından radyo yayını sunmak için verilen İNTERNET-RADYO yayın lisansı ücreti 10.000 TL; internet ortamından televizyon yayını sunmak için verilen İNTERNET-TV yayın lisansı ücreti 100.000 TL; internet ortamından isteğe bağlı yayın hizmeti sunmak için verilen İNTERNET-İBYH yayın lisansı ücreti 100.000 TL olarak belirlenmiştir. Yayın hizmetlerini abone ve/veya kullanıcılara ücret karşılığında ve koşullu erişim yoluyla sunan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara, lisans ücretine ek olarak yıllık net satışlarının binde beşini izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar Üst Kurula ödeme yükümlüğü getirilmiştir.
İlgili hükümlerin yürürlük tarihinde Türkiye'de halihazırda internet üzerinden yayın yapan medya hizmet sağlayıcıları için bir geçiş dönemi öngörülmüştür. Buna göre yayın lisansı başvurusu için son başvuru tarihi 1 Eylül 2019 olarak belirlenmiştir. Ancak yayın lisansı için yasal başvuru yapıldıktan sonra internet üzerinden yayın yapan medya hizmet sağlayıcıları yayın lisansı verilene kadar internet üzerinden yayın hizmetlerine devam edebilecektir. Gerekli yayın lisans olmaksızın yayın yapılması durumunda idari para cezaları ve erişim engelleme tedbirleri uygulanabilecek, ilgili kişilere karşı cezai yaptırımlar uygulanabilecektir.
RTÜK Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile karasal, uydu, kablo platformları üzerinden yapılan radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayınlar için RTÜK Kanunu uyarınca RTÜK’ün izleme ve denetleme yetkisi aynı kurallara tabi olmak şartıyla internet üzerinden yürütülen yayınlara genişlemiştir. Bu durumun reklam hukuku bakımından en önemli etkisinin ürün yerleştirme uygulamaları bakımından gerçekleşeceği düşünülmektedir. Anılan değişikliklerden önce açık kuralların bulunmaması nedeniyle internet üzerinden yürütülen yayın faaliyetleri belli bir özgürlükten yararlanmaktaydı. RTÜK Kanunu’nda gerçekleştirilen değişiklikler ile televizyon yayınlarına uygulanan kurallar ve düzenlemeler aynı şekilde internet üzerinden gerçekleştirilen yayınlara da uygulanabilir hale gelmiştir. Örneğin, RTÜK Kanunu uyarınca sadece sinema ve televizyonda yayınlanacak filmler, televizyon dizileri, spor ve genel eğlence programlarında ürün yerleştirmeye izin verilmektedir; haberlerde, çocuk programlarında ve dini temalı programlarda ürün yerleştirmeye izin verilmemektedir. Reklamı yasak ürün ve hizmetler için ürün yerleştirme yapılması yasaktır. Ürün yerleştirme yoluyla gösterilen ve reklamı yapılan ürünlerin ekranda kalma süresi ve yerleştirilen ürünlerin toplam sayısı ile ilgili kısıtlamalar bulunmaktadır. Bu kuralların, geçmişte bu tür kısıtlamalardan hariç tutulan internet yayınları için de geçerli olacağı düşünülmektedir. Ancak anılan uygulama ve düzenlemeler çok kısa süre önce yürürlüğe girdiği için RTÜK’ün bu yayınlar üzerinde izleme ve denetleme faaliyeti ile ilgili alınan bir karar bulunmamaktadır.
İnternet üzerinden gerçekleştirilecek yayınlar için lisans alınması zorunluluğu Youtube, Viemo vb. video paylaşım siteleri açısından geçerli değildir. Bireysel iletişimin anılan düzenlemeler kapsamında yer almadığı RTÜK Kanunu’nda açıkça belirtilmiştir, bu nedenle ilgili düzenlemelerin Twitter gibi platformları kapsamadığı düşünülmektedir.