Güncel kur oranlarındaki hızlı yükseliş dolayısıyla 2023 yılında da Türkiye’de ilaç fiyatları en tartışmalı konulardan biri olmuştur. Piyasaya sürülecek olan ilaçların fiyatları Beşerî Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar (“Karar”) ile bu alanı düzenlemek üzere yetkili kılınmış olan Bakanlık tarafından yayımlanan 29 Eylül 2017 tarihli Beşerî Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılması Hakkında Tebliğ (“Tebliğ”) uyarınca belirlenmektedir.
Karar, referans alınan AB ülkelerinden birinde, ilgili ürün için belirlenen en düşük depocuya satış fiyatının, Türkiye’de maksimum depocuya satış fiyatı olarak esas alındığı bir referans fiyatlandırma sistemini öngörmektedir. Referans alınan fiyat Türk lirasına çevrilmekte, ancak bu işlemin döviz kurundaki dalgalanmalardan etkilenmemesi için, her yıl sabit bir döviz değeri üzerinden hesaplama yapılması amaçlanmaktadır. Böylelikle, ilgili AB ülkesinden alınan referans fiyata uygulanacak döviz değerinin bir yıl için sabit kalması ve ancak güncel döviz kurundan oldukça düşük olan bir değer olması hedeflenmektedir.
2017 tarihli Karar’la başlayan süreçte, sabit kurun güncel kura oranı konusunda bir dizi değişiklikler yapılmıştır. Kararın son haline göre, döviz değeri bir önceki yıldaki ortalama avro değerinin %60’ı olarak belirlenmiştir. Buna göre, esas kural Fiyat Değerlendirme Komisyonu’nun her yılın ilk 45 gününde toplanması ve önceki yıldaki ortalama değer üzerinden %60 oran ile yapılacak hesaplamaya dayalı olarak 1 avroya karşılık gelen Türk lirası değerini duyurmasıdır.
Bu kural uyarınca her sene 1 kez olmak üzere, ilaçların fiyatlandırılmasında kullanılacak kur oranında artış yapılması gerekmekte iken, son 2 yılda 5 kez artış yapılmıştır.
Kaynak: https://www.tcmb.gov.tr/ ve https://www.titck.gov.tr/
Ancak döviz değerindeki hızlı artış, ürünlerin piyasada bulunabilirliğini sağlayabilmek adına ilaç fiyatlarının güncellenmesinde de hızlı önlem alınmasını gerektirmiştir. Bu nedenle 2023 Temmuz ayında yeniden güncelleme yapılmasının gerekli olduğu görülmüş, avro değeri %30,5 oranında arttırılarak 14,0387 TL olarak belirlenmiştir. Aynı şekilde 25 Aralık 2023’te yürürlüğe girmek üzere, 1 avro değeri, %25 artırılarak 17,5483 TL olarak belirlenmiştir.
23 Şubat 2024 tarihinde Karar’a geçici madde eklenerek, 2024 yılı için Karar’da öngörülen hesaplama usulü ile bir uyarlama yapılmayacağı hükmü yayınlanmıştır. Yılın ilerleyen aylarında yine bir değişiklik gerçekleştirilerek yeni bir kurun belirleneceği öngörülmektedir.