İlaçların Fiyatlandırılması ve Sabit Döviz Değeriaa

Türkiye’de ilaçlar ve sağlık hizmetleri sıkı düzenlemelere tabidir; ilaçların fiyatlandırılması da bu düzenlemelerden bir tanesini teşkil etmektedir. Türkiye’de piyasaya sürülecek olan ilaçların fiyatları Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar (“Karar”) ile bu alanı düzenlemek üzere yetkili kılınmış olan Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan 29 Eylül 2017 tarihli Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılması Hakkında Tebliğ (“Tebliğ”) uyarınca belirlenmektedir.

Karar; listede yer alan AB ülkelerinden birinde aynı ürün için belirlenen en düşük depocuya satış fiyatının, Türkiye’de depocuya satış fiyatı olarak esas alındığı bir referans fiyatlandırma sistemini öngörmektedir. Referans alınan fiyat Türk Lirasına çevrilir, ancak bu işlem güncel döviz kuru üzerinden gerçekleştirilmez. Döviz kurundaki dalgalanmaların ilaç fiyatlarına yansımasını önlemek üzere Karar’da Sağlık Bakanlığı’na ilaçların fiyatlandırılmasında uygulanacak sabit bir döviz değeri belirleme imkânı sağlayan bir hüküm yer almaktadır. Böylelikle; ilgili AB ülkesinden alınan referans fiyata uygulanacak döviz değeri ile ulaşılan fiyat, güncel döviz kuru üzerinden çevilecek miktardan çok daha düşük olmaktadır. Aşağıda sabit döviz değeri belirlenmesine ilişkin gelişmelerin geçmişine yer verilmiştir.

2015 tarihli Karar ile beklenen makul ölçünün çok daha altında bir fiyat belirlenmiştir. Endüstri bu nedenle dava açmış ve dosya karara bağlanana kadar döviz değerinde iyileştirme yapılmasını beklemiştir. 2017 tarihli Karar’ın yürürlüğe girmesiyle, döviz değeri bir önceki yıldaki ortalama Avro değerinin %70’i olarak belirlenmişti. Buna göre, Fiyat Değerlendirme Komisyonu’nun her yılın ilk 45 gününde toplanması ve önceki yıldaki ortalama değer üzerinden yapılacak %70 oranı hesaplamasına dayalı olarak 1 (bir) Avronun değerini duyurması bekleniyordu.

Karar’ın yürürlüğe girmesinin ardından ve 2018 yılında geçerli olacak Avro değerinin duyurulmasının hemen öncesinde, 22 Ocak 2018 tarihinde, Karar’a 1 Avro değerinde bir önceki yıl için belirlenen 1 Avro değerinin %15’inden fazla bir artış yapılamayacağını düzenleyen geçici bir madde eklenmiştir. Böylelikle; 2017 yılı için belirlenen ortalama değerin %70’i daha yüksek olmasına rağmen, 2018 yılında ilaç fiyatları için geçerli Avro değeri önceki yıla kıyasla yalnızca %15 oranında artırılmış ve 2,634 TL olarak belirlenmiştir.

Karar daha önceden Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılmaktaydı. 16 Nisan 2017 tarihinde gerçekleştirilen referandum sonucunda Anayasa’da değişiklik yapılarak Başkanlık Sistemine geçilmiştir. Bu sistemin en temel özelliği, Başbakanlık makamının feshedilmesiyle tüm yürütme yetkilerinin Cumhurbaşkanına devredilmesidir. Bu nedenle, ilaç fiyatlarının belirlenmesine ilişkin kurallar ve prosedürler Temmuz 2018 itibariyle artık Bakanlar Kurulu tarafından değil Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmektedir.

2018 yılı için belirlenen ortalama Avro kurunun 5,65 TL civarında olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Karar uyarınca 2019 yılında geçerli olacak değerin 4 TL’ye yakın bir değer olarak duyurulması gerekiyordu. Ancak, 14 Şubat 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yapılan bir değişiklikle, Karar’da yer verilen %70’lik oran %60 olarak güncellenmiştir. Sonrasında, Fiyat Değerlendirme Komisyonu döviz değerinin bir önceki yıla kıyasla %26,4’lük bir artışta 3,40 TL olarak belirlenmesine karar vermiştir.

Son olarak, 14 Şubat 2020 tarihinde, Fiyat Değerlendirme Komisyonu 2020 yılında uygulanacak sabit döviz değerini 3,8155 TL olarak belirlemiştir; bu da 2019 yılına kıyasla %12’lik bir artışı göstermektedir.


Aboneliğinizi Yönetin

Güncel hukuki görüşlerimiz ve etkinliklerimiz hakkında özelleştirilmiş bilgilendirme için abone olun.