Yakın zamana kadar, SGK ile ilaç şirketleri arasında Devlet tarafından satın alınan ilaçlara ilişkin doğrudan sözleşmesel bir ilişki bulunmuyordu. İlaç şirketleri ilaçlarının geri ödemesi için SGK’ya başvuruda bulunuyorlar, listeye girdikten sonra şirketler ürünlerini ilaç depolarına satıyor, ilaç depoları da ürünlerin hastanelere ve eczanelere dağıtımını sağlıyordu. Satış ve dağıtım zinciri ile uyumlu olarak, SGK listede yer alan ürünlerin fiyatları üzerinden hastanelere veya eczanelere geri ödeme yapıyordu.
Uzun bir süre, endüstri, SGK ile birlikte koşulları belirleyebileceği ve belirli özel ürünler için olağan fiyatlandırma ve geri ödeme kurallarının uygulanmayacağı özel bir geri ödeme türüne ihtiyaç duymuştur.
Eylül 2014’te 6552 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle, alternatif geri ödeme modelleri Türkiye’deki sağlık sektöründe sıcak bir gündem maddesi haline gelmiştir. Şubat 2016’da yayımlanan Alternatif Geri Ödeme Yönetmeliği ile getirilen tamamlayıcı hükümler, şirketler ile SGK’ya özel ürünlere uygulanacak alternatif geri ödeme modelinin hüküm ve koşullarını müzakere etme fırsatı sunmaktadır. Sistemin nihai amacı, geri ödemelerine ilişkin olarak hastaların inovatif ilaçlara daha hızlı erişmelerini sağlamaktır.
SGK’nın getirdiği değişiklere paralel olarak, TİTCK da özel ürünlere ilişkin ruhsat başvurularının önceliklendirilmesine yönelik, kamu sağlığı ve kamu maliyesi bakımından avantajlar sunan bir yönetmelik yayımlamıştır. TİTCK çatısı altında kurulan ve hem Sağlık Bakanlığı hem de SGK’da çalışan üyelerden oluşan bir komisyon, şirketlerin önceliklendirme başvurularını değerlendirmektedir.
Geçtiğimiz birkaç yılda mevzuata ilişkin olarak gerçekleşen gelişmeler önemli olsa da, sektörde hala yetim ilaçlara özel bir yönetmelik hazırlanması ve yayımlanması yönünde bir beklenti mevcuttur. Diğer yandan, TİTCK’nın Farmasötik Denetleme İşbirliği Programı’nın (PIC/S) resmi bir üyesi haline gelmesiyle yerli ürünlerin küresel pazara erişim süresinin kısalması beklenmektedir.