Döviz Kredisi Kullanımına İlişkin Gelişmeler

Makaleler -

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (No. 2018/11185) ve Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No. 2018-32/46), 25 Ocak 2018 Tarihli ve 30312 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı.

Karar ile getirilen değişikliklerin tamamı ve tebliğde karara paralel olarak yapılan değişiklikleri içeren ikinci madde hükmü 2 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe girecek olup bu tarihe kadar yürürlükteki mevzuat aynen uygulanmaya devam edecektir. Buna karşın tebliğin kaldıraçlı işlemlere ve türev araçlara ilişkin birinci maddesi hükmü, yayımı tarihinde (25 Ocak 2018) yürürlüğe girmiş olup, bundan böyle Türkiye’de yerleşik kişiler, kaldıraçlı işlemler ve türev araçları yalnızca Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla alıp satabileceklerdir.

Karar ve Tebliğ Neler Getiriyor?

Yeni düzenlemelerin yürürlüğe girmesiyle birlikte, Türkiye’de yerleşik kişiler Türkiye’den ya da yurtdışından dövize endeksli kredi kullanamayacaktır. Ayrıca Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerin ticari ve mesleki amaçla döviz kredisi kullanabilmelerine izin veren istisnalar da ortadan kalkacaktır. Türkiye’de yerleşik Tüzel kişilerin ise döviz kredisi kullanmasına ilişkin sınırlamalar getirilecektir.

Değişikliklerin yürürlüğe gireceği 2 Mayıs 2018’de açık bulunan dövize endeksli krediler yeni karar ile gelen döviz kredisi kullanımı koşullarına uygun ise döviz kredisi olarak yenilenecek, değil ise Türk Lirası cinsinden krediye dönüştürülecektir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, 32 sayılı Karar’ın tanımlar başlıklı 2. maddesine “döviz geliri” ve “kredi bakiyesi” kavramları eklenmiştir. Bu iki kavram döviz kredisi kullanabilecek kişileri belirlemedeki kanuni ölçütleri oluşturduğundan değişiklikleri anlamak açısından önem arz eder. Döviz geliri, ilgili mevzuat ile belirlenen ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerden elde edilen gelirleri; kredi bakiyesi ise, yurt içinden ve yurt dışından temin edilen nakit döviz kredisi borçlarının geri ödemesi yapılmamış toplamını ifade eder.

Türkiye’de Yerleşik Olup Döviz Geliri Olmayanlar Yurt İçinden ve Dışından Nasıl Döviz Kredisi Temin Edebilecek?

Döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişiler ancak aşağıdaki hallerde yurt dışından döviz kredisi temin edebileceklerdir:

  • Kamu kurum ve kuruluşları, bankalar ile finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerinin kullanacakları döviz kredileri.
  • Kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15 milyon ABD Doları veya üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılacak döviz kredileri.
  • Yatırım teşvik belgesi kapsamında kredi almaları öngörülen Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından kullanılacak döviz kredileri ile bazı makine ve cihazların finansmanı için kullanılacak döviz kredileri.
  • Uluslararası ilana çıkılan yurt içi ihalelere ilişkin faaliyetlerle ilgili olarak ihaleyi kazanan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nca onaylanan savunma sanayii projelerini üstlenen Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
  • Kamu özel işbirliği modeli kapsamında gerçekleştirilecek projeleri yürütmekle görevli olan Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
  • İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlere ilişkin bağlantılarını ve muhtemel döviz gelirlerini tevsik etmek kaydıyla, son üç mali yılda döviz geliri olmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin tevsik ettikleri muhtemel döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde kullanacakları döviz kredileri.
  • İlgili Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri

Yurt içinden temin edilen kredilere ilişkin ise, yukarıda sayılan yurt dışından temin edilen döviz kredilerine ilişkin istisnalara ek olarak aşağıdaki istisnai halde de döviz geliri olması şartı aranmayacaktır:

  • Bankaların Türkiye’deki şubelerinde teminat olarak bulundurulan döviz ve/veya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına (OECD) üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen yabancı para menkul kıymet tutarını geçmemek üzere Türkiye’de yerleşik kişilerin kullanacakları döviz kredileri.
  • Bazı makine ve cihazların alımına ilişkin döviz üzerinden gerçekleştirilen finansal kiralama işlemleri.

Türkiye’de Yerleşik Olup Döviz Geliri Olanlar Nasıl Döviz Kredisi Temin Edebilecek?

Döviz geliri olan ve kredi kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15.000.000 ABD Doları üzerinde olan Türkiye’de yerleşik kişiler herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın yurt içinden veya yurt dışından döviz kredisi kullanabilecektir. Ancak döviz geliri olan fakat kredi kullanım tarihinde kredi bakiyesi 15.000.000 ABD Doları altında olan Türkiye’de yerleşik kişiler ise kullanılmak istenen kredi tutarı ile mevcut kredi bakiyesi toplamı son üç mali yılın döviz gelirleri toplamını aşmayacak şekilde yurtiçinden veya yurtdışından döviz kredisi kullanabileceklerdir.

Yurt içinden ve yurt dışından kullanılacak kredilerde kredi bakiyesinin son üç malî yılın döviz gelirleri toplamını aştığının sonradan tespit edilmesi durumunda kredilerin aşıma neden olan kısmı geri çağırılacak veya Türk lirası krediye dönüştürülecektir.

Yukarıdaki istisnalardan da anlaşılacağı üzere, bankalar ile finansal kuruluşlar kendi mevzuat hükümleri çerçevesinde kredi kullanmak konusunda serbest olacaklardır.

Yurt içinden kullanılacak kredilerde bu kredileri kullandıran bankalar ve yurt dışından kullanılacak kredilerde kullanımına aracılık yapan bankalar, kullanılan kredilerin, bu düzenlemelere uygunluğunu kontrol etmekle yükümlü olacaklardır.

Sonuç

Düzenlemeler dövize endeksli kredi tipini ve Türkiye’de yerleşik gerçek kişilerin döviz kredisi kullanma imkanını ortadan kaldırırken tüzel kişilerin döviz kredisi kullanması yönünden belirgin kısıtlamalar getirmektedir.

Dolayısıyla değişiklikler ışığında, Türkiye’de yerleşik şahıs şirketlerinin mali planlamalarını, 2 Mayıs tarihinden sonra döviz kredisi veya dövize endeksli kredi kullanma imkanlarının ortadan kalkacağını, tüzel kişi şirketlerin ise mali planlamalarını döviz geliri ve kredi bakiyeleri açısından durumlarını değerlendirmeleri gerektiğini göz önünde bulundurarak yapması yerinde olacaktır.

Son olarak düzenlemelerin yürürlüğe gireceği 2 Mayıs 2018 tarihine kadar halihazırda dövize endeksli kredi ve döviz kedisi kullanma şartlarını taşıyan kişilerin kısıtlamalar yürürlüğe girmeden önce bu kredileri kullanma düşünceleri dolayısıyla kredilerin kullanımında artış olabileceği de beklenmektedir.


Aboneliğinizi Yönetin

Güncel hukuki görüşlerimiz ve etkinliklerimiz hakkında özelleştirilmiş bilgilendirme için abone olun.