Dünya’da ilaç geri ödeme sistemleri için geliştirilen payback, value-based, endikasyon bazında geri ödeme, performance-based gibi alternatif geri ödeme modelleri karşısında, Türkiye ilaç endüstrisi de ilaçların geri ödeme koşullarını SGK ile birlikte müzakere ederek belirleyebileceği ve yenilikçi ürünler için olağan fiyatlandırma ve geri ödeme kuralları dışında kalan, alternatif geri ödeme modellerine ihtiyaç duymuştur.
Eylül 2014’te 6552 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle, alternatif geri ödeme modelleri Türkiye sağlık sektöründe önemli bir gündem maddesi haline gelmiştir. Şubat 2016’da yayımlanan Alternatif Geri Ödeme Yönetmeliği ile getirilen tamamlayıcı hükümler, şirketler ile SGK’ya bazı ürünlere uygulanacak alternatif geri ödeme modelinin hüküm ve koşullarını müzakere etme fırsatı sunmuştur. İlaç şirketleri ile SGK’nın doğrudan sözleşme ilişkisine girdiği alternatif geri ödeme modelleri ile, nihai olarak hastaların yenilikçi ilaçlara daha hızlı erişmesi beklenmiştir. Ancak günümüzde bu modellerin firmalar tarafından sunulacak iskonto oranlarını kontrol etme amacıyla tercih edilebildiği görülmektedir. Bu modellerde, söz konusu iskonto oranları ve ödeme koşulları kamuya ifşa edilmemekte ve gizli tutulmaktadır.
Alternatif Geri Ödeme Yönetmeliği’nin belirli hükümlerine karşı açılmış olan davalardan birinin sonuçlanması ile, Bakanlık’tan görüş alınmadan yayımlanan bu yönetmeliğin prosedürel eksiklik yaratması sebebiyle bazı maddeleri iptal edilmiştir. Söz konusu iptal kararı sonrasında, uzun bir süre yeni başvuruları incelemek üzere Alternatif Geri Ödeme Komisyonu toplanamamıştır. Daha sonra 12 Mayıs 2023 tarihinde yeni Sosyal Güvenlik Kurumu Genel Sağlık Sigortası Alternatif Geri Ödeme Yönetmeliği yayımlanmıştır.
Alternatif Geri Ödeme Komisyonu toplantı tarihlerinin belirlenmesi, gündemde yer alan konulara getirilen süre sınırlaması ve çalışmalarının gizli yürütülmesine ilişkin prensiplerin yeni Alternatif Geri Ödeme Yönetmeliği ile tanımlanması, daha öngörülebilir bir sistemin oluşturulmaya çalışıldığını göstermektedir.