Rekabet Kurulu’ndan Trakya Cam’a 17,5 Milyon TL Ceza

Makaleler -

Rekabet Kurulu, Trakya Cam Sanayi AŞ’nin yetkili bayileriyle imzalayacağı anlaşmalarına bireysel muafiyet vermeme kararından sonra bu kez Trakya Cam’a rekabete aykırı anlaşmaları yasaklayan kanun maddesine aykırılıktan dolayı 17 milyon 497 bin TL para cezası verdi.

Rekabet Kurulu (“RK”), Trakya Cam’a, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) rekabeti kısıtlayıcı anlaşmaları yasaklayan 4. maddesi ve hâkim durumun kötüye kullanılmasını yasaklayan 6. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti için soruşturma açmıştı. Bahsi geçen soruşturma 14 Aralık 2017 tarihinde nihai karara bağlanmış ve Trakya Cam’a 17.497.141,63 TL idari para cezası verilmesine karar verilmiştir. Kanun’un 16. maddesi uyarınca Rekabet Kurulu, Kanun’u ihlal eden teşebbüslere ceza verirken, o teşebbüsün yıllık safi gelirinin üzerinden belirli bir oranla para cezası vermektedir.

14 Aralık 2017 tarihinde verilmiş olan nihai kararın gerekçesi henüz yayınlanmadığından kararın gerekçesi ile ilgili bir çıkarımda bulunulamamakla birlikte, Trakya Cam Sanayii A.Ş.’nin 2015 yılında RK’ya yapmış olduğu bireysel muafiyet başvurusunu incelemek sektör ve RK’nın sektöre bakış açısını anlamak adına önem taşımaktadır.

2015 Yılında Yapılan Bireysel Muafiyet Başvurusu

Pazar payı %40 üzerinde olan ve 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliğinden yararlanamayan sağlayıcı teşebbüsler, başvuru üzerine bireysel muafiyet incelemesine tabi tutulmaktadırlar. Bireysel muafiyet koşulları Kanun’un 5. maddesinde sayılmıştır ve bu koşulları sağlayan anlaşmalara süreli veya süresiz olarak bireysel muafiyet verilebilmektedir. Bireysel muafiyetin verilebilmesi için, (a) malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması, b) tüketicinin bundan yarar sağlaması, c) ilgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması ve d) rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu olandan fazla sınırlanmaması gerekmektedir.

Trakya Cam’ın 2015 yılında yaptığı muafiyet başvurusuna konu Yetkili Bayilik Sözleşmesi 02.12.2015 tarihli ve 15-42/704-258 sayılı kararda incelenmiş ve RK sözleşmeye bireysel muafiyet vermemiştir.

Bireysel muafiyet istenen sözleşme, düz cam sektöründe yetkili bayiler ile imzalanacak olan münhasır ve rekabet etmeme yükümlülüğü içeren 1 yıllık bir sözleşmedir. Normal koşullar altında rekabet etmeme yükümlülüğü gibi kısıtlayıcı hükümler içeren sözleşmelerin kısa olması daha uygun görülürken, RK burada pazarın kendine has koşullarından dolayı 1 yıllık süreyi sakıncalı bulmuştur.

Bunun sebebi, aslen sözleşmenin kapsadığı ürün pazarı olan düz cam pazarının çok yüksek giriş engelleri içermesi, Trakya Cam’ın düz cam sektöründe en yakın ve tek rakibinin üretim kapasitesi ve ürün çeşitliliği bakımından pazar ihtiyaçlarını karşılayamayacak olması, ithalatın çok kısıtlı olması ve dolayısıyla Trakya Cam’ın neredeyse tekel pozisyonunda olmasıdır. Trakya Cam’ın bu pozisyonundan ve ürünün özelliklerinden dolayı, bayilerin 1 yıllık sürenin sonunda Trakya Cam ile sözleşmelerini yenilememe ihtimalini tehdit unsuru olarak görebilecekleri ve rekabetin gereğinden fazla ölçüde kısıtlanacağı değerlendirilmiştir.

Bunu tamamlayıcı unsur olarak RK, normalde dikey ilişkilerde rekabeti artıracağı değerlendirilen bölge dışına aktif satış yasağını da Trakya Cam’ın düz cam sektöründeki faaliyetleri düşünüldüğünde sakıncalı bulmuştur. Zira düz cam ürünlerinin taşınmasının çok zor olması, nakliyat maliyetinin ürün maliyetinin üzerine çıkması, bölge dışından müşterilerin alım yapma eğiliminin bulunmaması gibi sebeplerden dolayı düz cam pazarında pasif satışın neredeyse imkânsız olduğu değerlendirilip, bölge dışına aktif satışın yasaklanmasının marka içi rekabeti tamamen ortadan kaldıracağı düşünülmüştür.

Önemi

Yine cam sektöründe, bu kez Paşabahçe yetkili bayilerle imzalanacak benzer bir sözleşme yapısıyla RK’ya başvurmuş, bireysel muafiyet kararı alabilmiştir (09.07.2015 tarih ve 15-29/431-126 sayılı). Paşabahçe ve Trakya Cam kararlarının birbirinden farklı olması başvuruya konu ürün pazarını iyi tahlil etmenin önemini ortaya koymaktadır. Diğer bir deyişle, bu kararlar ilgili ürün pazarının ve pazarın kendine has özelliklerinin ne denli önemli olduğunu, farklı ürün pazarlarına ilişkin verilen kararların birebir uygulanamayacağını, her zaman somut olay bazında değerlendirme yapılması gerektiğini göstermektedir.

Alınması Gereken Aksiyonlar

Tüm küçük ve orta ölçekli şirketler ürün pazarını çok iyi tanımalı ve giriş engellerini, pazardaki oyuncuları, kendisinin rakiplerine kıyasla konumunu, teknolojinin ilgili ürün pazarındaki önemini, müşterilerin davranışlarını çok iyi bilmeli ve takip etmelidir. Bunun yanında, RK’nın başka bir ürün pazarına veya aynı ürün pazarına ama başka koşullar altında vermiş olduğu hiçbir karar her zaman başka durumlara da birebir uygulanabilir gibi düşünülmemelidir. Her zaman somut olay bazında değerlendirme yapılmalıdır.


Aboneliğinizi Yönetin

Güncel hukuki görüşlerimiz ve etkinliklerimiz hakkında özelleştirilmiş bilgilendirme için abone olun.