E-Ticaret Kanunu’nda değişiklik yapan 7416 sayılı Kanun 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girmiş ve “elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının yükümlülükleri” başlıklı 9. maddede, madde başlığı da dahil olmak üzere esaslı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikle birlikte, 9. maddenin başlığı “hukuka aykırı içerik” olarak değiştirilmiştir. Değişen maddeye göre, diğer kanunlarda aksi bir hüküm yoksa, genel ilke elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının (“ETAHS”) sağladığı içeriğin hukuka aykırılığından doğrudan sorumlu olmadığı yönündedir. Ancak ETAHS içeriğin hukuka aykırılığından haberdar olması halinde ilgili içeriği kaldırmak ve aykırılığı ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirmekle yükümlü kılınmıştır.
- maddenin 3. fıkrasında fikri ve sınai mülkiyet hakkının ihlali konusu özel olarak düzenlenmiş; ETAHS’lere, hak sahibinin fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline dair bilgi ve belgeye dayanan şikâyeti üzerine, şikâyete konu ürünü yayımdan kaldırma yükümlülüğügetirilmiştir. Şayet şikâyetin aksini gösteren bir itiraz sunulursa, ETAHS şikâyete konu ürünü yeniden yayına çıkaracaktır.
Hukuka aykırı içeriğin şikayet üzerine yayımdan kaldırılmaması ya da şikâyet edilen içeriğin hukuka uygunluğu ispatlanmasına rağmen içeriğin geri yayımlanmaması söz konusu olursa, ETAHS’ye her bir aykırılık için 10.000 TL’den 100.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanacaktır.
1 Ocak 2023 tarihinde 7416 sayılı Kanun’u tamamlayan ve fikri mülkiyet hakkı sahiplerinin şikayeti üzerine şikayete konu ürünün yayından kaldırılmasına ilişkin süreci açıklayan nitelikte bir yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmeliğe göre:
- Fikri mülkiyet hakkı ihlali iddiasında bulunan şikayetler ETAHS’ye (ETAHS’nin kuracağı) dahili iletişim sistemi, Noter ya da Kayıtlı Elektronik Posta (“KEP”) üzerinden gönderilecektir.
- ETAHS şikayet konusu içeriği 48 saat içinde yayından kaldıracak ve şikayet sahibi ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcıyı (“ETHS”) bilgilendirecektir.
- ETHS şikayete karşı itiraz etme hakkına sahiptir.
- Sunulan bilgi ve belgeler çerçevesinde ETHS’nin itirazının haklı olduğu kanaatine varılırsa ETAHS yayından kaldırılan içeriği 24 saat içinde tekrar yayına çıkaracaktır.
Bu yönetmelik, fikri mülkiyet hakkı sahiplerinin ETAHS’ye yaptığı şikayetin yanı sıra ETHS’nin de bu şikayete itirazına ilişkin pek çok detayı netleştirerek, e-ticaret platformlarındaki ihlallere karşı fikri mülkiyet haklarının korunması için dengeli, öngörülebilir ve hızlandırılmış bir prosedür sağlamayı amaçlamaktadır. Ancak, prosedüre ilişkin uygulamada sorun yaratabilecek bazı belirsizlikler devam etmektedir. Örneğin, ETAHS’nin kuracağı dahili iletişim sistemi şikayet ve itirazlar için basit ve işlevsel bir araç oluştururken, böyle bir sistemin ispat yükünü yerine getirip getirmeyeceği merak uyandırmaktadır.
Öte yandan, şikayet ve itirazlar üzerine ETAHS’lere işlem yapmaları için çok sınırlı bir süre verildiği görülmektedir. Bu süre sınırlamaları incelemenin hızla tamamlanmasını sağlamak için belirlenmiş olsa da, ETAHS’ler için oldukça zorlayıcı olabilir ve şikayetlerin esasına ilişkin analizin derinliği ve doğruluğu hakkında spekülasyonları beraberinde getirebilir.
ETAHS’ye yapılacak şikayet prosedürünün uyuşmazlıkları hızlı bir şekilde çözüme kavuşturacağı ve hak sahibinin ihlal edilen ürünleri çok hızlı bir şekilde yayından kaldırtmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir. Ayrıca öngörülen idari para cezalarının caydırıcı olacağı ve fikri mülkiyet haklarının ihlalinin kanunda açıkça düzenlenmesinin ETAHS’leri kanuna uygun olarak faaliyetlerine devam etmeleri konusunda teşvik edeceği öngörülmektedir. Dolayısıyla E-Ticaret Kanunu'ndaki bu değişiklikler fikri hak sahipleri açısından çok olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.
*Bu yazı ilk olarak World Trademark Review ile bağlantılı olarak WTR Daily’de, Ocak 2023’te yayımlanmıştır. Detaylı bilgi için lütfen www.worldtrademarkreview.com adresini ziyaret ediniz.