Türkiye’de 2022 senesinde ürün ve hizmet fiyatlarında ciddi artışlar yaşanması, bu nedenle tüketicilerin zaman zaman yanıltıcı fiyat bilgisi içeren veya doğru olmayan indirimli satış reklamlarına maruz kalması nedeniyle Reklam Yönetmeliği’nde yasal düzenlemelere aykırı ve yanıltıcı nitelikte fiyat bilgisi içeren reklamlar ile indirimli satış reklamlarının düzenlenmesi ve bu bağlamda haksız ticari uygulamalara karşı tüketicinin korunmasına yönelik yeni önlem ve düzenlemeler içeren değişiklikler 1 Mart 2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu gelişmeye paralel olarak Reklam Kurulu tarafından hazırlanan Fiyat Bilgisi İçeren Reklamlar ile İndirimli Satış Reklamları ve Ticari Uygulamaları Hakkında Kılavuz ise Nisan 2022’de yürürlüğe girmiştir.
Reklam Yönetmeliği’ne getirilen ek önlemler ve anılan Kılavuz uyarınca fiyat bilgisi içeren reklamlara ve indirimli satış reklamlarına ilişkin öne çıkan düzenlemeler aşağıdaki şekildedir:
- Herhangi bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyatın esas alınması gerekmektedir.
- Bir fiyat veya indirim reklamı, mağazadaki veya belirli bir kategorideki tüm mal veya hizmetler için geçerli olmadıkça reklamda “net”, “tümü” veya “her şey” gibi ifadelerin kullanılması yasaktır.
- İndirimli satış̧ kampanyalarına ilişkin reklamlarda “...e varan”, “...den itibaren”,“...e kadar” ibaresine okunabilir büyüklükte yer verilmesi gerekmektedir.
- Tüketicinin ani bir karar vermesini sağlamak ve bilinçli bir tercih yapması için gerekli fırsat veya zamandan mahrum bırakmak amacıyla, gerçeğe aykırı olarak bir mal veya hizmetin sadece çok kısıtlı bir süre içinde belirli şartlar altında sunulacağının belirtilmesi yasaktır.
- Yaşlılar, engelliler ve çocuklar gibi hassas tüketici gruplarına yönelik indirimli satış reklamlarında ve ticari uygulamalarda ilave özen gösterilmesi gerekmektedir.
- Reklamlarda tüketicilerin bilgisine sunulan fiyatın, mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam satış fiyatını ifade etmesi gerekmektedir.
- Yurt dışında ifa edilmesi öngörülen paket tur ve eğitim hizmetleri ile yurt dışına yönelik ulaşım ve konaklama hizmetlerinin reklamları hariç olmak üzere, reklamlarda satış fiyatlarının Türk lirası cinsinden belirtilmesi gerekmektedir.
- Mal veya hizmetin sunumuna ilişkin olarak tüketici tarafından ödenecek giderlerin bulunması halinde bu giderler tüketicinin bilgisine sunulmalıdır.
- Taksit tutarlarının verildiği reklamlarda, mal veya hizmetin toplam fiyatı ve taksit sayısı, taksit tutarı ile birlikte açıkça belirtilmelidir.
- Fiyatın geçerliliği ile ilgili bir süre veya stok sınırının olması halinde de buna ilişkin bilgilerin reklamlarda açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
Kılavuz’da temel ilkeler ve özel düzenlemelere ek olarak somut ve pratik uygulama prensipleri de benimsenmiştir. Örneğin, bir mal veya hizmete ilişkin indirim yapıldığını gösteren yazılı, sesli veya görsel herhangi bir ibarenin yer aldığı reklamlarda; indirimden önceki fiyat, indirimli satışın başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi zorunludur.
Ek olarak indirimli satış reklamlarında, hangi mal veya hizmetlerin indirimli satışa konu edileceği veya ne kadar indirim uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilmesi yasaklanmıştır. Ayrıca, bir malın aynı e-ticaret platformunda ve aynı satıcı tarafından farklı uzantılar üzerinden farklı indirim oranları ile satışa sunulması da yasaklanmıştır.
Reklam Kurulu bu konuda sıkı bir denetim yapmakta ve mevzuat ihlalleri halinde gerekli yaptırımları uygulamaktadır. Örneğin Kurul, Aralık 2022 tarihli bir kararında reklam veren şahsa ait broşürlerde satışa sunulan ürünlerin fiyatlarının Euro cinsinden verildiği ve ürün fiyatlarının vergiler dahil toplam satış fiyatı olarak belirtilmediği gerekçesiyle reklam veren hakkında 15.566 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezası vermiştir.
Özetle fiyat bilgisi içeren ve tüketiciler açısından yeterince açık olmayan veya yanıltıcı olabilecek reklamların önünü keserek tüketicilerin haklarını koruma amacına hizmet eden Reklam Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerin ve Kılavuz’un Türk reklam mevzuatı bakımından oldukça olumlu gelişmeler olduğunu değerlendirmekteyiz.